MAC Address và IP Address là gì? Sự khác biệt và vai trò từng loại

Trong thế giới mạng máy tính, MAC Address và IP Address là hai khái niệm quen thuộc nhưng dễ gây nhầm lẫn cho người dùng phổ thông. Vậy MAC Address và IP Address khác nhau như thế nào? Mỗi loại đóng vai trò gì trong việc kết nối Internet và mạng nội bộ? Hãy cùng Raycom tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

MAC Address là gì?

MAC Address (Media Access Control Address) là địa chỉ vật lý gắn liền với mỗi thiết bị mạng. Nó được nhà sản xuất cấp sẵn và thường là duy nhất cho từng thiết bị.

• Định dạng: MAC Address thường có 12 ký tự dạng hexadecimal, chia thành 6 nhóm (ví dụ: 00-1A-2B-3C-4D-5E hoặc 00:1A:2B:3C:4D:5E).

• Chức năng: Giúp xác định chính xác từng thiết bị trong cùng một mạng cục bộ (LAN).

• Tính cố định: MAC Address thường không thay đổi (trừ khi can thiệp kỹ thuật để “spoof” địa chỉ).

Ví dụ: Máy tính, điện thoại, router… mỗi thiết bị sẽ có một MAC Address riêng biệt.

Vai trò của MAC Address

• Xác định thiết bị trong mạng LAN.

• Quản lý truy cập mạng nội bộ (ví dụ: cấu hình router chỉ cho phép một số MAC Address truy cập Wi-Fi).

• Hỗ trợ các kỹ thuật bảo mật mạng ở lớp liên kết dữ liệu (Layer 2 – OSI Model).

IP Address là gì?

IP Address (Internet Protocol Address) là địa chỉ định danh thiết bị trên mạng, cho phép thiết bị giao tiếp với các thiết bị khác qua Internet hoặc mạng nội bộ.

• Định dạng: Có hai loại:

  • IPv4: Dạng 4 nhóm số từ 0–255 (ví dụ: 192.168.1.1).

  • IPv6: Dạng phức tạp hơn, phục vụ cho sự phát triển thiết bị trong tương lai (ví dụ: 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334).

• Chức năng: Định tuyến dữ liệu từ thiết bị này đến thiết bị khác trên toàn mạng.

• Tính thay đổi: IP Address có thể là cố định (static IP) hoặc thay đổi theo phiên (dynamic IP).

Ví dụ: Khi bạn truy cập một website, IP Address của bạn giúp website gửi dữ liệu ngược trở lại thiết bị của bạn.

Vai trò của IP Address

• Định danh thiết bị trên mạng diện rộng (WAN hoặc Internet).

• Cho phép các thiết bị truyền và nhận dữ liệu qua mạng.

• Quản lý lưu lượng mạng, thiết lập quyền truy cập, định tuyến dữ liệu.

Sự khác biệt giữa MAC Address và IP Address

Một cách dễ hiểu:

• MAC Address giống như số khung xe: gắn cố định từ khi sản xuất.

• IP Address giống như biển số xe: có thể thay đổi theo địa phương hoặc điều kiện hoạt động.

MAC Address và IP Address phối hợp thế nào trong truyền dữ liệu?

Khi bạn gửi một yêu cầu truy cập Internet (ví dụ: mở một website), thiết bị của bạn thực hiện hai nhiệm vụ:

1. Tìm kiếm địa chỉ MAC của router trong mạng nội bộ để gửi yêu cầu.

2. Sử dụng IP Address để gửi dữ liệu ra ngoài mạng và định vị đích đến.

Hệ thống giao thức ARP (Address Resolution Protocol) giúp ánh xạ giữa IP Address và MAC Address, đảm bảo việc truyền tải dữ liệu chính xác.

Tầm quan trọng của việc hiểu rõ MAC Address và IP Address

Việc nắm được sự khác biệt giữa MAC và IP Address sẽ giúp:

• Cấu hình và bảo mật mạng Wi-Fi hiệu quả hơn.

• Giải quyết sự cố kết nối mạng nhanh chóng.

• Hiểu rõ nguyên lý vận hành khi sử dụng VPN, tường lửa (Firewall) hay thiết bị mạng khác.

MAC Address và IP Address đều là những thành phần thiết yếu trong hoạt động mạng, nhưng mỗi loại có chức năng và phạm vi riêng biệt. MAC Address đảm bảo nhận diện thiết bị trong mạng cục bộ, còn IP Address định danh thiết bị trên toàn bộ mạng Internet.

Đối với doanh nghiệp đang sử dụng hệ thống mạng quy mô từ SMB đến Enterprise, đầu tư vào giải pháp phần cứng (router, switch, firewall) hỗ trợ quản lý chặt chẽ MAC/IP ngay từ đầu sẽ là nền tảng vững chắc để phát triển bền vững trong tương lai.